Eerste keer terug in NL: Geulhem Els Geijselaers-Nols en haar vader Henri Vanlandingham 1996.

Deze week had ik een gesprek met Mieke Kirkels (1947) over boeken die ze schreef: ‘Van Boerenakker tot soldatenkerkhof’(met co auteurs Jo Purnot en Frans Roebroeks), Van Alabama naar Margraten – herinneringen van grafdelver Jefferson Wiggins en ‘Kinderen van zwarte bevrijders – een verzwegen geschiedenis’.

Een interessante vrouw die na haar pensionering bij de geschiedenis van de Amerikaanse begraafplaats in Margraten terecht kwam. Ze legde verhalen vast van ooggetuigen van de aanleg van die begraafplaats en van kinderen van zwarte Amerikaanse bevrijders.

In april 2019 werd ze voor haar werk benoemd tot Officier in de Orde van Oranje Nassau.

De aanbeveling van de gemeente Eijsden-Margraten bij het aanvragen van deze onderscheiding luidde:

“Mevrouw Kirkels is een bestuurlijk en sterk communicatief vaardige vrijwilliger. Al jarenlang zet zij zich in voor het vastleggen en uitdragen van de historie omtrent de bevrijding en de Amerikaanse Begraafplaats in Margraten. Zo was mevrouw Kirkels bestuurlijk actief en verantwoordelijk voor de PR en communicatie bij stichting ‘Akkers van Margraten’. De stichting vertelt verhalen van ooggetuigen die de bevrijding van Europa aan het einde van de Tweede Wereldoorlog meemaakten. Het Oral History project ‘Akkers van Margraten’ was onderdeel van het landelijk programma ‘Erfgoed van de Oorlog’, een initiatief uit 2008 van het Ministerie van Volksgezondheid.

In het kader van de bevrijding schreef mevrouw Kirkels ook het boek ‘Kinderen van zwarte bevrijders’. Dankzij haar bijdrage aan de trans-Atlantische samenwerking tussen Nederland en Amerika werden Zuid-Limburg en Margraten in het bijzonder bovendien wereldwijd op de kaart gezet. Naast haar inzet voor historie maakte mevrouw Kirkels zich in het verleden sterk voor de democratiseringsbeweging en vrouwenemancipatie”.

Els Geijselaers bij 40-jarig huwelijk, 3 maanden voor overlijden (58)

Mieke Kirkels, geboren in Nederweert, woonde en werkte tot 2005 in de Randstad, maar keerde na haar pensionering terug naar Limburg. In 2020 verhuisde ze toch weer naar Leiden waar haar partner woont.

Mieke Kirkels vertelde mij dat er na WOII ongeveer 10 000 bevrijdingskinderen in Nederland zijn geboren, waarvan circa 70 met een ‘kleurtje’.

Deze kinderen van kleur werden voornamelijk in Zuid-Limburg geboren, waar destijds meer dan 15.000 meeste Afro-Amerikaanse soldaten waren gestationeerd, met name vanwege een bevoorradingsoperatie.

In Nederlandse geschiedenisboeken komt de deelname van zwarte Amerikaanse soldaten aan de bevrijding van ons land (nog) niet voor. Ooggetuigen uit die tijd zagen niet eerder zwarte mensen (op foto’s in katholieke missieboekjes na). In het boek vertellen zij hoe ze zagen dat de zwarte Amerikanen door hun witte kameraden ontzettend vernederd werden. Voor de meeste Limburgers werden ze echter als echte bevrijders gezien. Sommigen van hen werden destijds ondergebracht bij Limburgse families. Voor het eerst van hun leven hadden ze vriendschappelijk contact met witte mensen.

De acceptatie van een groot deel van kinderen die geboren werden uit kortstondige relaties tussen zwarte Amerikanen en Limburgse meisjes verliep minder soepel. Aanvankelijk werden ze om hun uiterlijk gezien als ‘exotisch’, als ‘missiekindjes’ of als ‘Amerikaantjes’. Later in hun jeugd hadden de meesten van hen het beslist niet gemakkelijk. Het ergste was eigenlijk dat vragen over hun afkomst onbeantwoord bleven.

Voor bevrijdingskinderen van witte Amerikaanse soldaten die hun biologische familie zochten was het in het verleden relatief gemakkelijk gegevens te achterhalen in de V.S.. Voor de bevrijdingskinderen van kleur was dat lang onmogelijk omdat in de V.S. minder gegevens waren te vinden over woon- en verblijfplaatsen van de zwarte bevolking. Een aantal van deze ‘kinderen’ slaagde er toch in hun biologische vaders te vinden, zoals Els Geijselaers-Nols uit Berg- en Terblijt.

In het boek ‘Kinderen van zwarte bevrijders, een verzwegen geschiedenis’ (uitg. Vantilt 2017)  vertellen 12 kinderen – inmiddels rond de 75- hun verhaal.

Onlangs verscheen een uitgebreide Amerikaanse editie van het boek van Mieke Kirkels en co-auteur Chris Dickon; Dutch children of African American Liberators (uitg. McFarland 2020).

In het najaar verschijnt een documentaire over de zoektocht van enkele van deze bevrijdingskinderen naar hun biologische familie in de VS.